CLIO

21.1.1 Respondit ei Nathanael ait: Rabbi, tu es filius dei. Tu es rex Israel. Respondit Iesus et dixit ei: Quia dixi tibi: Vidi te sub ficu, Maius his uidebis.

21.1.2 Plurimum nobis curandum est, dilectissimi, et omni studio inuigilandum, ut sacrarum scripturarum profundum inspicere possimus, quarum oscitantes nunquam depraehendemus.

21.1.3 Est igitur diligentissime inuestigandum, et assiduis precibus insistendum, ut uel aliqua ex parte diuina mysteria assequi ualeamus. Ecce hodierna die non paruae nobis, sed multae perscrutationis quaestio proponitur.

21.1.4 Nam cum Nathanael dixisset: Tu es filius dei, respondit Christus: Quia dixi tibi: Vidi te sub ficu Maius his uidebis. Quid hic quaesitu dignum?

21.1.5 Cur Petrus post tot tantaque miracula, post talem doctrinam accoeptam, Christum dei filium confessus, ac si reuelationem a patre accoeperit, laudatur.

21.1.6 Nathanael uero ante signa, ante doctrinam, idem quod Petrus asserens, minime, sed tanquam nihil Christo dignum dixerit, maiorum spe

21.1.7 Quid nam hoc? Quoniam si iisdem uerbis et Petrus et Nathanael usi sint, non tamen idem ambo senserunt. Sed Petrus filium dei tanquam uerum deum, Nathanael tanquam hominem tantum confessus est,

21.1.8 quod ex constat. enim: Tu es rex Israel. Filius autem dei non modo Israel, sed uniuersi orbis terrarum rex est.

21.1.9 Quod etiam inde ostenditur, quod Petro nihil amplius addidit Christus, sed tanquam perfecto in fide ecclesiam suam eius testimonio aedificaturum pollicitus est.

21.1.10 Nathanael autem tanquam potiori in parte deficienti subdidit: Amen, amen dico uobis uidebitis caelum apertum, et angelos dei ascendentes et descendentes super filium hominis.

21.1.11 Animaduertis quomodo eum a terra paulatim erigit? Quomodo animum excitat, ne amplius simplicem hominem coniectetur? Cui enim angeli ministrant, et super quem ascendunt et descendunt, quo nam pacto hominem esse

21.1.12 cum maiora uisurum diceret, angelorum ministerium addidit, ac si diceret: Hoc tibi magnum, Nathanael, uisum est, propterea me regem confessus es. Quid autem dices, cum angelos me ascendentes et descendentes uideris?

21.1.13 Quibus uerbis suadet, ut ipsum angelorum dominum confiteatur. Tanquam enim super dilectissimum regis filium regii ministri et ascenderunt et descenderunt.

21.1.14 Hoc quidem passionis tempore, resurrectionis et ascensionis, et ante, cum accesserunt et ministrabant ei, cum natum , laudarunt dicentes: Gloria in altissimis deo et in terra pax.

21.1.15 Quando ad Mariam uenerunt, quando ad Ioseph. Facit autem quod saepe alias. Duo praedicit, alterum iam praeteritum indicat, alterum ex hoc .

21.1.16 Illud nanque manifestum erat, quod ante Philippi uocationem esset sub ficu. Ascensus autem et descensus angelorum partim fuerant, partim erant futuri, apud crucem uidelicet in resurrectione, in ascensione, qui et si non dum euenerint, ex praeteritis tamen facit, ut credantur.

21.1.17 Qui enim eius uirtutem iam uiderat, facilius quae futura , . Quid igitur Nathanael? Nihil respondit.

21.1.18 Christus autem hactenus locutus, secum ea uerba reputaturum dimisit. Noluit enim omnia simul, sed iacto in terram fertilem semine sinit, ut germinet,

21.1.19 alio in loco inquit: Simile est regnum caelorum homini, qui seminauit bonum semen. Cum autem dormiret, uenit inimicus eius, et superseminauit zizaniam in medio tritici et abiit.

21.1.20 Et die tertia nuptiae factae sunt in Cana Galileae, et erat mater Iesu ibi. Vocatus est autem Iesus et discipuli eius ad nuptias. Vt iam , erat Christus quam alibi in Galilaea notior, quare uocatus nuptiis affuit.

21.1.21 In quibus non dignitati suae, sed nostrae consuluit utilitati. Quippe qui non dedignatus est formam serui accipere, longe minus seruorum nuptiis interesse.

21.1.22 Qui cum publicanis et peccatoribus uersabatur, multo minus nuptias recusasset.

21.1.23 Non enim qui inuitauerant, recte de eo sentiebant, neque tanquam magnum quendam, sed notum. Quod his uerbis significat euangelista: Et erat mater Iesu ibi et fratres eius. Ac si dicat, quemadmodum illam et fratres, ita et Iesum .

21.1.24 Et deficiente uino dicit mater Iesu ad eum: Vinum non habent. Dignum hoc in loco quaesitu est, unde in mentem matri uenerit magnum aliquid de filio coniectari. Nullum enim adhuc signum fecerat. fecit, inquit, initium signorum Iesus in Cana Galilaeae.

21.2.1 Quod siquis diceret non idoneum hoc argumentum, quod primum signum fuerit, quoniam additum sit in Cana Galilaeae, ac si diceret non omnium primum, sed eorum quae illic fecerat,

21.2.2 ad hoc respondebimus, quod superius inquit Iohannes: Ego nesciebam eum, sed ut manifestetur Israel, propterea ueni ego in aqua baptizans. Nam si antea miracula fecisset, non indiguisset Israel, qui ipsum manifestaret.

21.2.3 Vir enim factus miraculorum multitudine, non Iudaeis modo, sed et Syris, et longinquiora incolentibus cognitus est, tribus annis duntaxat, immo ne tribus quidem, sed quam primum nomen eius in omnes diffusum .

21.2.4 Qui igitur tam breui miraculis claruit, longe magis a prima infantia, si ea fecisset. Fuisset enim maiori admirationi, utpote puer quam uir, neque tam diu in obscuro latuisset.

21.2.5 Sed nihil a pueris operatus est. duntaxat Lucas testatur, quod annorum duodecim sedisset in templo medius doctorum, et audiens et interrogans, fuissetque summae omnibus admirationi. Nec inmerito a teneris annis Iesus a miraculis abstinuit.

21.2.6 essent se praestigia uidere. Nam si annorum accessu, et aetate multi id suspicati sunt, quid de puero credidissent?

21.2.7 Praeterea maturius eum propter inuidiam crucifixissent, et generatio eius non fuisset credita. Vnde igitur matri uenit in mentem aliquid magnum excogitare de filio?

21.2.8 Manifestari iam coeperat et Ioannis testimonio, et ex , quae discipulis praedixerat, et ante omnia ipsa natiuitas, et quae eo tempore euenerant, maximam de puero opinionem concitarant.

21.2.9 Audiebat enim, inquit, omnia de puero, et conseruabat ea in corde suo. Sed quid antea nihil eiusmodi dixit? Quoniam, ut dixi, iam manifestationis tempus aduentabat. Antea enim cum tanquam ex medio uulgo aliquis conuersatus esset, nihil adhuc tale mater fuerat.

21.2.10 Verum cum Ioannem ad perhibendum de eo testimonium uenisse audisset, et discipulos iam uideret, coepit audere. Et deficiente uino dicit: Vinum non habent.

21.2.11 Optabat enim ut iam hominum gratiam conciliaret, et ipsa clarior filii gratia efficeretur, et fortasse aliquo humano afficiebatur affectu, quemadmodum et fratres eius cum dixerunt: Ostende teipsum mundo, cupidi eius miraculis sibi famam comparare.

21.2.12 Iccirco asperius respondit: Quid mihi et tibi Non dum uenit hora mea. Nam quod matrem reuereretur, testatur Lucas quod subditus erat parentibus, et hic euangelista: Quantam passionis matris curam habuerit.

21.2.13 Vbi enim parentes nihil diuina impedirent mysteria, nihil offenderent, aequum et necessarium erat filio parere, neque negare sine magno periculo potuisset. Contra intempestiuum, et quod spiritalibus esset impedimento petiissent.

21.2.14 : Quae est mater mea et fratres Siquidem non adhuc debitam de ipso opinionem habebant. Sed more matrum Maria iure omnia filio se praecoepturam censebat, cum tanquam dominum colere et reuereri liceret. Ideo in hunc modum respondit.

21.2.15 Consydera quam indignum erat uniuerso adstante populo, et ad eum et eius doctrinam suspenso, illam in medium accedentem publicam impedire utilitatem, et de priuatis rebus habere sermonem, et extra eiusmodi concionem

21.2.16 Inquit igitur: Quae est mater mea et fratres Non quod matrem contemneret, absit! sed ut maxime utilitati consuleret, neque occasionem daret, ut de ipso aliquid coniectaretur.

21.2.17 Nam si aliorum curam habebat, et digna se opinione illos imbuere moliebatur, longe magis id in matre curasset.

21.2.18 Cum enim consentaneum sit Mariam, utpote matrem, priores sibi partes uendicasse, ideo matrem uenisse nuntiantibus, ita .

21.2.19 Neque aliter ipsam ex humili ad illam altitudinem erexisset, si semper tanquam a filio honorari existimasset, et non tanquam dominum habuisset.

21.2.20 Hac gratia et hoc in loco inquit: Quid mihi et tibi Alia praeterea causa afferri potest non minus necessaria, ne qua suspitio oriretur. Ab indigentibus enim non a matre id quaerendum erat.

21.2.21 Quid tandem? Quoniam quae precibus impetrantur, quamuis magna tamen eorum praedicationibus augentur. Indigentium laudes, cum quid , omni uacant suspitione. Nihil ab simulatur, et multa inde utilitas prouenit.

21.3.1 Etenim si uel optimus medicus, qui multos aegrotos curauerit, neque ab ipsis, neque eorum familiaribus, sed a sua tantum matre laudaretur, suspecta sane esset laus illa et molesta, ne praesentium quispiam magnum de eo aliquid uel egregium opinaretur.

21.3.2 Propterea asperius locutus: Quid mihi, inquit, et tibi eam admonens ne idem amplius temptaret. Curae enim ipsi erat maternus honor, sed longe magis animarum salus, et commune in multos beneficium. Cuius gratia humanam carnem accoepit.

21.3.3 Non sunt igitur haec liberius ad matrem loquentis, sed diuinae dispensationis uerba, ut admoneret pro dignitate miracula facienda.

21.3.4 Quod enim uehementer ipsam et prae coeteris amaret et reuereretur, asperiora haec uerba et indignatio demonstrat. Quo nam in sequentibus dicemus.

21.3.5 Verum cum audieris mulierem illam dicentem: Beatus uenter qui te portauit, et ubera quae suxisti, deinde ipsum respondentem: Quin immo beati qui audiunt uerbum dei et custodiunt illud, ea sententia dictum ,

21.3.6 non quod matrem negligeret, sed nihil ei utilitatis matris nomen allaturum ostenderet, nisi bonitate et fide praestaret.

21.3.7 Quod si Mariae nihil sine uirtute materna caritas erat profutura, longe minus nobis patris, , filii bonitas,

21.3.8 nisi aliquid nostrum afferamus. Frater, inquit, non , redimet In nullo nanque alio, nisi in solis sui ipsius uirtutibus post diuinam gratiam de salute sperandum est.

21.3.9 Nam si id profuturum erat per se Mariae, profuisset etiam Iudaeis, quorum consanguineus erat Christus secundum carnem. Profuisset ciuitati, in qua natus est, profuisset fratribus.

21.3.10 Atqui dum fratres rerum suarum curam habuerunt, nihil propinquitatis nomen profuit, sed cum reliquo mundo damnati erant. Tunc autem admirationi esse coeperunt, quando propria claruerunt uirtute.

21.3.11 Patria uero nihil inde consecuta cecidit, et incendio absumpta est. Conciues misere interempti periere. Consanguinei secundum carnem ad salutem sunt deficiente uirtutis patrocinio.

21.3.12 Verum apostoli ante omnes clarissimi euaserunt, cum se ad ueram et expetendam eius familiaritatem consuetudinemque per obedientiam contulerunt. Hinc intelligimus fide semper nobis opus esse et uita, quae uirtutibus luceat. duntaxat saluos nos facere poterit.

21.3.13 Quantae enim cognati eius admirationi cum ne eorum quidem nomina teneamus. Apostolorum autem et uita et nomina ubique terrarum decantantur.

21.3.14 Nolimus igitur ob terrenam nobilitatem in superbiam efferri. Licet longam progenitorum, et quidem clarissimorum seriem numeremus, eorum uirtutes superare contendamus,

21.3.15 scientes aliorum nobis opera non modo nihil in futuro iudicio profutura, uerum nos condemnatura, cum optimorum parentum liberi, et domesticis exemplis eruditi nihil .

21.3.16 Hoc ideo in praesentia dico, quoniam multi gentilium ad fidem et Christianam religionem a nobis hortati ad cognatos, progenitores et familiares suos confugiunt, quod fideles et Christi fuerint assertores.

21.3.17 Quid ad te miser et infelix? hoc te magis condemnat, quoniam tot progenitorum, tot familiarium exempla ad ueritatem complectendam te adducere non potuerunt. Alii fideles quidem, sed uitae nullam curam adhibentes, cum ad uirtutem hortantur, idem in suam adducunt excusationem.

21.3.18 Quod pater, auus, atauus pietatem maxime coluerint. Id te accusat, quod ex talium uirorum semine te indignum praestiteris.

21.3.19 Audi prophetam ad Iudaeos loquentem: Seruiuit Israel in muliere, et in muliere seruatus est. Audi Christum: Abraam pater uester exultauit, ut uideret diem meum. Vidit et gauisus est. Ita semper bona progenitorum opera non modo nulli ad laudem, sed ad crimen longe quidem grauius ascribit.

21.3.20 His igitur animaduersis, nostris ipsorum operibus salutem consequi totis uiribus annitamur, ne spe nostra frustrati, tum intelligamus, cum nulla nobis poenitentiae erit utilitas. In inferno enim, inquit, quis confitebitur ?

21.3.21 Quamobrem in hac uita flagitiorum nos poeniteat, ut sempiterna bona consequamur. Gratia et benignitate domini nostri Iesu Christi, per quem et cum quo patri gloria simul et spiritui sancto nunc et semper et in saecula saeculorum. Amen.