CLIO

53.1.1 Haec uerba locutus est Iesus in Gazophylatio docens in templo, et nemo apprehendit eum, quia non uenerat hora eius.

53.1.2 O Iudaicam dementiam! Ante Pascha Iesum quaerebant, et in medio inuentum conati eum et per se et per ministros frustra , non tamen eius iterum formidarunt, sed in malitia persistebant.

53.1.3 Quod autem id semper tentarent, inquit: Haec locutus est Iesus in Gazophilatio docens in templo, et nemo apprehendit eum.

53.1.4 In templo loquebatur more magistri, quod magis eos mouere debuisset, et ad eos qui ipsum reprehendebant et calumniabantur, quod se patri aequalem faceret.

53.1.5 Illud enim, Duorum hominum testimonium uerum est, hoc significat.

53.1.6 Veruntamen haec, inquit, locutus est in templo tanquam magister, et nemo apprehendit eum, quia non dum uenerat hora eius, hoc est, passionis tempus.

53.1.7 Quamobrem cum passus est, non eorum potestati, sed diuinae dispensationi ascribendum est. Ipsi enim iampridem uoluissent, non tamen potuerunt, neque tunc potuissent, nisi ipse permisisset.

53.1.8 Iterum igitur inquit ad eos Iesus: Ego uado, et me. Cur hoc frequenter repetit? ut eorum commoueat atque perterreat.

53.1.9 Consydera quantum hoc terroris incutiat. Cum enim uellent eum interficere, quaerunt tamen quo uadat, tantam de eo opinionem conceperant.

53.1.10 Aliud item docere eos intendit, non in eorum esse potestate, sed iampridem prefiguratum dicit, et resurrectionem iam his sermonibus descripsit.

53.1.11 Dixerunt : Nunquid interficiet semetipsum? Quam mox tollit suspitionem. Vos, inquit, deorsum ,

53.1.12 hoc est, haud mirum, si uos carnales homines haec et nihil spiritale suspicemini. Ego talia non faciam, uos deorsum estis. Ego desuperius sum, uos de mundo hoc estis.

53.1.13 Iterum mundanas et carnales eorum aperit sententias. Vnde constat illam particulam: Ego non sum de mundo hoc, non ideo dictam, quod carnem non acceperit, sed quod longe ab eorum abesset malitia.

53.1.14 Etenim discipulos de mundo non esse dixit, habebant tamen carnem. Quemadmodum igitur Paulus dicendo: Non estis in carne, non sine corpore esse intelligit,

53.1.15 sic discipulos non esse de mundo nihil aliud quam eorum sapientiam testatur. Dixi ergo uobis quia si non quia ego sum, moriemini in peccatis uestris.

53.1.16 Si enim propterea uenit, ut tolleret peccata mundi, neque aliter tolli poterant nisi per lauacrum, necessarium erat eum qui non crederet, cum homine esse moriturum.

53.1.17 Qui enim non uult se ipsum mortificare per fidem et sepelire, mortificabitur in eo, et migrabit priorum peccatorum poenas .

53.1.18 Propterea dicebat: Qui non credit iam iudicatus est, non solum quia non credit, sed quia in peccatis moritur. Dicebant : Tu quis es? O dementiam!

53.1.19 Post tantum temporis, tot miracula, et tantam doctrinam, quis , interrogant. Quibus Christus: Principium qui et ,

53.1.20 hoc est, indigni estis, qui sermones meos audiatis, et qui sim intelligatis. Vos ut me tentetis semper loquimini, mihi autem non attenditis,

53.1.21 et in omnibus uos reprehendere possum. Hoc enim significat: Multa habeo de uobis loqui et iudicare, non reprehendere sed punire.

53.1.22 Sed qui misit me, hoc est, pater, non uult hoc. Non enim ueni iudicare mundum, sed saluum facere. Non enim misit deus filium suum ut iudicet mundum, inquit, sed ut saluum faciat.

53.1.23 Si ergo ad hoc me misit, et uerax est, merito neminem ego in iudico, sed ad salutem loquor, non ad reprehensionem.

53.1.24 Haec autem dicit, ne metu desistere, ne ue eorum mentes introspicere non putaretur. Illi autem de patre sermonem haberi non intellexerunt.

53.1.25 O dementiam! Non de eo uerba facere, neque aduerterunt. Praeterea cum post multa signa et doctrinas nihil eis persuasisset, iam de cruce sermonem aggreditur.

53.1.26

tunc scietis, quia ego sum,

1470/1486/1530: om.

et a me ipso non loquor,

1470/1486/1530: om.

et qui misit me, mecum est,

1470/1486/1530: om.

et non reliquit me solum pater.

1470/1486/1530: om.

53.1.27

Principium, qui et loquor uobis,

1470/1486/1530: om.

53.2.1 Cum exaltaueritis filium hominis,

53.2.2 tunc maxime quia ego sum, scietis, et per signa et resurrectionem et captiuitatem.

53.2.3 Quae omnia sufficientia erant eius uirtutem demonstrare.

53.2.4 Cum uidebitis, inquit, me nihil per mortem passurum, tunc scietis quia ego sum, uidelicet Christus et filius dei, et qui cuncta et fero et duco, et non sum contrarius illi.

53.2.5 Iccirco : Et a me ipso non loquor. Siquidem utrunque cognoscetis et uirtutem meam, et cum patre consensum.

53.2.6 Haec enim particula, a me ipso non loquor, indiscretam, patre substantiam, et nihil contra paternam uoluntatem se loqui ostendit.

53.2.7 Cum enim a cultu excidetis, neque uobis solita sacrificia permittentur, tunc diuinam in indignationem ultionemque, quia me non audistis, intelligetis.

53.2.8 Quasi dicat: Si mihi alienus esset et contrarius, contra uos indignaretur.

53.2.9 Hoc et Hesaias inquit: Dabit impios pro sepultura eius, et Dauid: Tunc loquetur ad eos in ira sua, et ipse: Ecce relinquetur domus deserta,

53.2.10 et : Quid faciet agricolis dominus uineae Malos male perdet. Vides ubique propter eorum incredulitatem sic

53.2.11 Quod si ipse eos perdet, quemadmodum Auferte, inquit, qui me sic regnare et interficite. Cur non suum id opus sed patris

53.2.12 Quia ad eorum respicit inbecillitatem, tum patrem suum reueretur. Propterea non dixit: Relinquam domum uestram desertam, sed: Relinquetur, non addita persona.

53.2.13 Dicendo enim: Quotiens uolui congregare filios uestros et noluistis, inde addendo: Relinquetur se desolaturum eam ostendit,

53.2.14 hoc est, cum obsequiis et beneficiis cognoscere me noluistis, suppliciis cognoscetis qui sum, et pater mecum est,

53.2.15 et ne hoc uerbo, qui misit me, minor patre existimaretur, secum esse dicit. Aliud enim dispensationis est, aliud diuinitatis, et non relinquit me solum, quia ego quae placita ei sunt .

53.2.16 Rursus ad humiliora descendit ad illud frequenter instans quod dicebant ex deo non esse, neque sabbatum seruare. Ideo inquit: Quae placita ei sunt facio,

53.2.17 indicans sabbati solutionem praeter eius non esse uoluntatem. Ita et in passione: An putas quia non possum rogare patrem

53.2.18 Atqui dicendo solum: Quem quaeritis, reiecit eos retrorsum. Qua ergo gratia non dicit: Non putatis, quod possum eos cum id re ipsa

53.2.19 Ad eorum descendit inbecillitatem. Id enim maiorem in modum annixus est, ut minime patri ostenderet. Ita hoc in loco humanius loquitur,

53.2.20 et ut dixit: Non reliquit me solum, ita et: Quae placita ei sunt facio semper. Haec illo loquente multi crediderunt in eum.

53.2.21 ad humiliora descendit, multi ad credendum adducuntur. Et tu adhuc interrogas, qua gratia humiliter

53.2.22 Cum Euangelista aperte his uerbis

53.2.23 tantum non clamans: Noli perturbari cum ad hanc uerborum humilitatem eum descendere audis.

53.2.24 Siquidem qui superna illa doctrina non sunt persuasi, quod a patre sit, merito humilia audierunt, quibus crederent,

53.2.25 et hac ratione postmodum etiam huiusmodi usus est uerbis.

53.2.26 ergo non tamen ut oportuit, sed quodammodo cum intelligerent, et acquiescerent sermonis eius humilitati.

53.2.27 Quod enim perfectam fidem non haberent, ex Euangelista significat, cum rursus ei maledicunt,

53.2.28 et quod sint ex sequentibus constat: Dicebat ergo Iesus ad eos, qui crediderunt ei ex Iudaeis: Si manseritis in sermone meo.

53.2.29 Hinc enim perspicuum est non dum doctrinae inhaerere, sed tantum uerbis uacare, quare uehementius locutus est,

53.2.30 illic simpliciter: Quaeretis me, nunc maius quiddam addit: In peccatis uestris moriemini,

53.2.31 ideo scilicet quod illuc migrantes me amplius rogare non potestis: Haec quae loquor in mundo,

53.2.32 hinc se ad gentes exiturum ostendit. Cum non cognouerint quod de patre ad eos locutus esset, rursum ad se redit, et humilitatis uerborum causam affert Euangelista.

53.3.1 Hoc igitur pacto si scripturas diligenter scrutari uoluerimus, salutem assequi poterimus. Si poenitus in eis uersabimur, et doctrinam rectam et uitam erudiemur.

53.3.2 Et licet durus sit quispiam et asper et immitis, licet superiori tempore nihil profecerit, nunc saltem proficiet, et aliquam, et si non statim sentiat, utilitatem accipiet.

53.3.3 Nam si unguentario quispiam aut unguentariae tabernae assideat, etiam inuitus illum accipit odorem, longe magis qui ecclesiam frequentat.

53.3.4 Vt enim ex desidia negligentia, ita ex operatione alacritas oritur. Quamuis innumeris uitiis sis obnoxius, quamuis immundus, noli ecclesiae uitare consuetudinem. Quid ergo si audita non

53.3.5 Non parum consequeris, si te miserum intelligis. Non inutilis hic metus, neque intempestiua formido, modo ingemiscas, quod audita non facias, sine dubio aliquando benefacere

53.3.6 Non enim fieri potest, ut qui deum et audiat et alloquatur, non assequatur utilitatem. Statim enim cohibemur, manus , cum librum accipimus.

53.3.7 Vides quanta ante lectionem reuerentia Quod si diligenter accedemus, magna inde proueniet utilitas. Non enim nisi reuerens anima .

53.3.8 Et uxor, si detectum caput habuerit, quam primum interioris reuerentiae inditium. Vir autem tectum caput deteget.

53.3.9 Vides quo pacto interiores affectus exterior habitus Praeterea qui diuinae concionis auditor sedet, saepe ingemit, saepe uitam suam et mores reprehendit.

53.3.10 Vacemus ergo scripturis, dilectissimi, et saltem euangeliis, ea frequenter pertractemus.

53.3.11 Aperto nanque libro e uestigio Christi nomen occurret, et eius audies generationem. Recordaberis matris Mariae quae a Ioseph inuenta est in utero habens ex spiritu sancto.

53.3.12 Qui autem haec audierit, quam primum miro uirginitatis amore flagrabit, partum admirabitur, terrena contemnet.

53.3.13 Neque paruum putandum est dignatam spiritu sancto uirginem, et ab angelo annunciatam, et haec quidem in superficie.

53.3.14 Quod si diligenter omnia perscrutaberis, e uestigio cuncta saecularia ridebisque.

53.3.15 Si diues fueris, nihil diuitias duxeris, cum fabro nuptam in humili domo, et fortuna matrem domini factam esse.

53.3.16 Si pauper, non erubesces, cum uilissimam domum mundi auctor non aspernatus est.

53.3.17 Hoc persuasus non rapina, non cupiditate fereris, non proximi rem capies, sed potius paupertatem amplexaberis, diuitias negliges, hac ratione omnem propulsabis malitiam.

53.3.18 Ad haec cum uideris Iesum in praesepio iacentem, abiicies omnem curam ornandi filium tuum auro, aut argento lectum excolendi.

53.3.19 Abiicies sane omnem cupiditatem, multa consequeris, quae particulatim in praesentia dici non uacat, scient autem qui experientur.

53.3.20 Quamobrem hortor ut lectioni uacetis, sensus imbibatis, eosque uestris inscribatis mentibus.

53.3.21 Quod cum Iudaei neglexerunt, libros manibus iubebant. Nos uero non manibus sed domi habeamus, immo cordibus ut oportet inscribamus.

53.3.22 Hoc enim pacto abstersis praesentis uitae sordibus, futura bona consequemur. Gratia et benignitate Iesu Christi, per quem et cum quo patri gloria simul et spiritui sancto in .