CLIO

66.1.1 Cognouit ergo turba multa ex Iudaeis quia illic esset, et uenerunt non propter Iesum tantum, sed ut Lazarum uiderent, quem suscitauit a mortuis.

66.1.2 Quemadmodum diuitiae incautos perdere consueuerunt, ita et principatus. Illae nanque in auaritiam, hic in insaniam hominem impellit.

66.1.3 Ecce Iudaeorum turba, quae subdita erat, bene sentit, principes uero insaniunt. Quod enim illi crediderint, testantur frequenter Euangelistae, quod multi de turba crediderunt ei,

66.1.4 ex principibus minime, sed inquiunt: Nunquid aliquis principum credidit in eum?

66.1.5 Sed quid qui non maledicti sunt. Qui credebant eos maledictos dicebant, se autem qui negabant sapientes.

66.1.6 Et loco multi (cum miracula uiderent) crediderunt. Principes autem suis sceleribus non contenti, etiam Lazarum interimere tentabant.

66.1.7 Esto Christus sabbatum , quod aequalem se patri fecerit, et propter Romanos ut dicitis, eum uelitis interficere. Quid Lazarum potestis accusare, ut de eius cogitetis Nunquid beneficium accipere crimini dandum est?

66.1.8 Consydera quantum caedi studebant. Atqui multa signa fecerat Iesus, sed nullum ita eos efferauit, non paralyticus, non caecus curati.

66.1.9 Hoc enim natura admirabilius erat, et post multa factum et mirandum erat mortuum quatriduanum ambulantem et loquentem uidere. Sane quidem. Non tamen festi diei officia erant caedibus coinquinare celebritatem.

66.1.10 Praeterea illic uidebantur Christum ob sabbati solutionem accusare, et hoc pacto turbam abducere. Hic cum nihil quaeri , contra sanatum irritantur. Neque poterant dicere quod patrem oppugnaret. Oratio enim Iesu eis silentium imposuit.

66.1.11 Siquidem cum omnis reprehendendi eis ablata, et signum manifestissimum esset, in caedem feruntur. Quod et in caeci miraculo fecissent, nisi sabbatum habuissent, quod calumniarentur.

66.1.12 Accedit ad hoc, quod erat, et eum e templo, hic uero clarus, quod constat ex multitudine eorum, qui ad sorores eius consolandas uenerant, et omnibus spectantibus miraculum factum erat, cum maxima omnium admiratione.

66.1.13 Iccirco omnes etiam omisso festo Bethaniam ad eum uisendum concurrebant, hoc eos angebat.

66.1.14 Tentarunt ergo eum interimere, et nihil audere sibi uidebantur, adeo erant prompti ad caedem. Hac gratia hoc in primis lex: Non occides, et hoc propheta accusat inquiens: Manus eorum plenae sanguine.

66.1.15 Quomodo ergo cum non palam ambularet in Iudaea, et in desertum secessisset, iterum audenter reuertitur? Quoniam eorum furorem absentia sua iam extinxerat.

66.1.16 Ad haec multitudo praecedens et subsequens sufficiens erat, quae eos ne quid in Christum molirentur, perterreret. Nullum enim miraculum adeo eos mouit, ut Lazari resurrectio.

66.1.17 Et alius Euangelista inquit quod: ad eius pedes uestimenta, et quod uniuersa ciuitas commota, per quam honorifice accoeperunt.

66.1.18 Fecit autem hoc ut aliam prophetiam figuraret, aliam impleret, et idem alterius rei est principium, alterius finis.

66.1.19 Illud enim: Letare rex tuus uenit tibi mansuetus, , quod asinum ascenderit futurum prefigurauit. Nam inmundum gentium genus ei subdi oportebat.

66.1.20 Quomodo autem alii dicunt, quod discipulos misit dicens: Soluite asinam et pullum, hic autem tantum quod asino inuento sedit super

66.1.21 Vtrunque fieri potuit, solutam asinam ducentibus discipulis super eam Iesum sedisse.

66.1.22 Ramos autem palmarum et oliuarum et uestes , ostendentes maiorem iam de eo quam de propheta opinionem habere.

66.1.23 Et dicebant: Osanna! Benedictus qui uenit in nomine domini. Vides hoc maxime moerore eos affecisse, quod omnes crederent deo non esse contrarium.

66.1.24 Et hoc maxime populum scindebat, quod a patre uenire Sed quid : Letare, filia

66.1.25 Cum omnes Iudaeorum reges ut plurimum iniusti essent et cupidi, et multitudinem euerterent, et hostibus

66.1.26 Confide, inquit, hic talis non est, sed humilis et mansuetus, quod ex asino ostenditur. Non enim exercitu stipatus ingressus est, sed solo asino.

66.1.27 Hoc autem cognouerunt discipuli eius primum, quod erat scriptum de eo. Ecce quod plura ignorabant, quoniam ipse non dum eis reuelauerat.

66.1.28 Etenim cum inquit: Soluite templum hoc, et in triduo suscitabo illud, neque tunc intellexerunt. Et alius Euangelista ait, quod erat absonditus sermo ab eis, et nesciebant eum resurrecturum a mortuis.

66.1.29 Sed non ab re abscondebatur. Quare alius inquit euangelista, quod audiendo dolebant, et erant tristes,

66.1.30 quia resurrecturum non cognouerant, et eorum superabat ingenium. Sed cur id eis non aperuit? quoniam magnum erat.

66.2.1 Et contemplare Euangelistae sapientiam, quod priorem suam ignorantiam praedicare non erubescit. Quod enim scriptum esset, norant, quod de Christo, ignorabant.

66.2.2 Siquidem scandalizati essent, si rex talia perpessurus atque tradendus esset. Praeterea non continuo, quod regnum , intellexerunt.

66.2.3 Nam et alius inquit Euangelista, de huius mundi regno eos arbitratos. Testificabatur autem turba Lazarum resurrexisse. Non enim tot repente conuersi essent, inquit, nisi credidissent miraculo.

66.2.4 Pharisaei ergo dixerunt ad semetipsos: Videtis quia nihil Ecce mundus totus post ipsum abiit.

66.2.5 Videntur mihi haec esse uerba recte sentientium, non audentium palam loqui, ex euentu tamen illos conuincentes, quamuis frustra conarentur. Mundum autem loco iterum turbam .

66.2.6 Consueuit enim scriptura mundum, et mundi creaturam, et uitiosos appellare. Illud cum inquit: Proferens secundum numerum mundum suum, hoc ut mundus uos non odit, me autem odit.

66.2.7 Quae diligenter consideranda sunt, ne ex nominis aequiuocatione prebeamus haereticis.

66.2.8 Erant autem gentiles quidam ex , qui ascenderant, ut adorarent. Cum iam prope , ut proselyti fierent, ad festum uenerant, et cum Iesu fama extenderetur, : Volumus Iesum uidere.

66.2.9 Venit Philippus et dicit Andreae, utpote qui prior erat, et rem ei communicat. Sed neque ipse simpliciter id recepit. Audierat enim: In uiam gentium ambulaueritis.

66.2.10 Ideo cum discipulo locutus magistro refert. Vterque enim Iesum affati sunt. Qui respondit: Venit hora, ut clarificetur filius hominis. Nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet.

66.2.11 Quid significat: Venit hora? Dixerat: In uiam gentium ne abieritis, ut omnem tolleret a Iudaeis impudentiae occasionem, eos a gentilibus cohibuit.

66.2.12 Sed cum illi in pertinacia perstarent, hi accederent, tempus iam passionis aduentare, inquit, omnibus consumatis.

66.2.13 Quod si nobis his esset contumacibus inherendum, illis poenitus reiectis, sane nostra prouidentia indignum.

66.2.14 Cum enim ad gentes discipulos post passionem esset , iam, inquit, tempus ad crucem aduentare. Non tamen prius eos dimisit, ut esset in testimonium eis.

66.2.15 Etenim antequam in Iesum impetum facerent Iudaei, antequam crucifigerent. Non dixit: Euntes docete omnes , sed: In uiam gentium ne abieritis, et: Non missus sum, nisi ad oues, quae domus Israel, et: Non accipere panem filiorum, et dare canibus.

66.2.16 Cum autem odio a suis haberetur, et ita, ut interficeretur, superfluum erat persequentibus inhaerere. Etenim recusarunt ipsum dicentes: Non habemus regem, nisi Caesarem.

66.2.17 Tunc eos dimisit, cum dimissus ab eis. Ideo inquit: Quotiens uolui congregare filios uestros et Sed quid significat: Granum frumenti nisi cadens mortuum

66.2.18 De cruce loquitur, ne perturbarentur, cum gentiles accesserunt, tunc mortuum esse. Hoc, inquit, maxime populos adducet, et mei augebit preconium.

66.2.19 Inde cum non ita uerbis persuaderet, rerum experientia id aggreitur inquiens: Hoc in frumento contingere, ut mortuum maiorem fructum afferat. Quod si hoc in seminibus euenit, multo magis in me.

66.2.20 Sed non intellexerunt discipuli, quid diceret. Ideo frequenter idem repetit Euangelista, excusans quod postmodum fugerint. Talem de resurrectione disputans rationem Paulus attulit.

66.3.1 Quam igitur , qui resurrectioni non credunt, cum in seminibus et in plantis quotidie hoc ac etiam in generatione

66.3.2 Primum enim corrumpi oportet, inde fieri generationem. Omnino autem cum deus aliquid facit, nulla opus est ratione.

66.3.3 Quomodo nos ex nihilo fecit? Hoc ad Christianos dico dicentes credendum scripturis. Ego autem et aliud dicam ab humanis rationibus.

66.3.4 Alii malitiam, alii uirtutem sectantur. Sed malitiae sectatorum multi feliciter in ultimam peruenerunt senectutem, uirtutis autem contra.

66.3.5 Quomodo ergo pro meritis unusquisque accipiet? Quando? Certe inquiunt, sed corpora non resurgent.

66.3.6 Nonne audiunt Paulum dicentem: Oportet autem corruptibile hoc induere incorruptionem? Neque animam intelligit. Quippe quae non corrumpitur, et resurrectio de mortuo dicitur. Cecidit corpus.

66.3.7 Quare corporis resurrectionem negas? An non possibilis deo est? Quod dicere summae amentiae An non decet?

66.3.8 Quamobrem? ut corruptibile quod et laboris est, et mortis particeps in premiis Si non decuisset, neque a principio factum esset. Nonne carnem ipse

66.3.9 Quod accoeperit et suscitauerit, audi quid dicat: Infer digitum tuum huc et uide, quia spiritus ossa et neruos non habet.

66.3.10 Quare Lazarum suscitauit, si melius fuisset sine corpore suscitare? Quid inter signa et beneficia hoc Quid cibos Nolite, dilectissimi, ab haereticis decipi.

66.3.11 Est enim resurrectio, est iudicium. Haec tollunt, quicunque nolunt operum suorum reddere. Etenim oportet resurrectionem talem esse, qualis fuit Christi.

66.3.12 Primitiae ille est, et primogenitus mortuorum. Sed dicent: Resurrectio, hoc est, animae purificatio, et a peccatis mundatio. Christus autem non peccauit, quomodo surrexit?

66.3.13 Quomodo nos a maledictione liberati sumus, si ipse peccauit? Quomodo dicit: Venit princeps mundi huius, et in me non habet

66.3.14 Haec enim non peccasse Igitur secundum eorum sententiam, aut non , aut si surrexit, peccauit ante resurrectionem.

66.3.15 Sed sane corpore resurrexit, et praua haec doctrina nihil aliud est quam inanis gloriae filia.

66.3.16 Hunc ergo morbum fugiamus. Corrumpunt, inquit, bonos mores confabulationes pessimae. Non sunt haec apostolorum dogmata.

66.3.17 Marcion est et Valentinus, qui haec inuenit. Fugiamus, inquam, dilectissimi. Nihil prodest uita bona cum praua doctrina, ut contra nihil sana doctrina cum uita corrupta.

66.3.18 Haec gentiles pepererunt, inde auxerunt ab externis accipientes philosophis, et materiam ingenitam, et huiusmodi asseruerunt,

66.3.19 et ut rerum opificem non subiecta materia ingenita, ita et resurrectionem negarunt. Nolimus aures adhibere, cum inmensam dei potestatem intelligamus. Nolimus, inquam, aures adhibere. Vobis, inquam, dico.

66.3.20 Nos enim aduersus eos bellum non recusabimus, sed inermis et nudus si imbecillos inciderit, licet fortior, facile capietur.

66.3.21 Si enim scripturis attendistis, et quotidie in acutiores euasistis, non sane , ut bellum aduersus eos detrectetis, sed ut manum conseratis. Fortis est ueritas.

66.3.22 Cum uero scripturis uti nesciatis, congressum uereor, ne inermibus occurrentes ipsi uos saucient. Nihil illis imbecillius, qui a spiritus sancti sunt auxilio destituti.

66.3.23 Quod si exteriori utuntur sapientia, minime est mirandum, sed ridendum potius, quod fatuis magistris,

66.3.24 qui neque de deo, neque de creatura aliquid et solidum inuenire potuerunt. Sed quae apud nos uidua mulier nouit, ea Pythagoras ignorauit,

66.3.25 qui dixit animam fruticem et piscem et fieri, his ne opera danda est? et qua ratione

66.3.26 Magni sunt in ciuitate, pulchros nutriunt capillos, et palliis induuntur. Hucusque eorum philosophia extenditur,

66.3.27 quos si inspexeris, puluis sunt et cinis, in quibus nihil sani. Sed sepulchrum patens guttur eorum plenum et sordium, et precepta omnia uermium.

66.3.28 Primus eorum aquam deum esse dixit, qui secutus est ignem, alius aerem, et ad corpora relati sunt. Hos, quaeso, ducis, qui nullam inuisibilis dei cognitionem

66.3.29 Quod si quam perceperunt, id euenit, ex quo in Aegypto cum nostris uersati sunt. Sed ne nimium perturbemus, iam orationi nostrae finem imponamus.

66.3.30 Si enim eorum opiniones proponere inciperemus, quid de , quid de anima, quid de corporibus sentiant, risum moueremus. Neque ipsi nostra indigent reprehensione,

66.3.31 ipsi se inuicem . Qui contra nos de materia orationem scripsit, se ipsum perdidit.

66.3.32 Quare temere uos auocemus, et uerbis implicemur, his omissis, ut diuinis litteris attendatis, uos hortabimur, ne ue ad nullam certemus utilitatem,

66.3.33 quod Paulus Timotheum admonet, quamuis sapientiae plenum et uirtutis.

66.3.34 Quare illi pareamus, et nugis abiectis fraterni amoris, opera complectamur. Eleemosinae rationem habeamus,

66.3.35 ut promissa bona consequamur. Gratia et benignitate domini nostri Iesu Christi, cui in .