CLIO

61.1.1 Facta encaenia in Hierosolymis et hyems erat. Et ambulabat Iesus in templo in porticu Salomonis. Circumdederunt ergo eum Iudaei et dicebant ei: Quousque animam nostram perdis?

61.1.2 Omnis quidem uirtus bona est, maxime autem mansuetudo et clementia. Haec nos homines indicat, haec nos angelis .

61.1.3 Iccirco de hac multa uerba facit, cum mansuetos nos et clementes esse iubet, neque uerbis tantum sed et re, nunc alapas perferens, nunc maledictis, nunc insidiis petitus tolerat.

61.1.4 Qui enim daemoniacum et Samaritanum Christum appellarunt, et interficere saepe tentarunt, nunc circumdederunt eum et interrogarunt: Tu es Christus?

61.1.5 Neque eos post tales insidias reppulit, sed multa . Sed necessarium est altius hunc sermonem repetere. Facta sunt, inquit, encaenia in Hierosolymis, et hyems erat.

61.1.6 Magnus hic dies festus et solemnis, quo uidelicet templum fabricatum fuerat, cum redierunt e diuturna Persidis captiuitate, hunc agebant maxima cum diligentia.

61.1.7 Hoc die affuit Christus solemnitati. Iam enim appropinquante passione frequenter in Iudaeam ueniebat. Circumdederunt ergo eum Iudaei et dicebant: Quousque animam nostram Si tu es Christus, dic nobis palam.

61.1.8 Non respondit: Quid a me quaeritis, quem daemonium habere, et insanum Samaritanum, deo contrarium, deceptorem et nuper me de me ipso testimonium , testimonium meum non esse uerum

61.1.9 Cur igitur me et uultis a me discere, cuius respuitis Nihil tale dixit, quamuis eorum mentem intelligeret.

61.1.10 Nam eum circumdederint et dixerint: Quousque animam nostram perdis? caritate quadam et discendi desiderio dictum uidebatur, animus autem corruptus erat et subdolus.

61.1.11 Nam cum opera insimulari non possent, uerbis quaerebant eum capere, aliter quam superius interrogando, sic aliquam captantes.

61.1.12 Ideo dicebant: Dic nobis. Atqui saepe numero dixit. Nam et Samaritanae: Ego, inquit, sum qui loquor tecum. Et caeco: Vidisti eum, et qui loquitur tecum ille est.

61.1.13 Necnon et quamuis aliis uerbis. Nam si recte uoluissent, ex uerbis quoque ipsum confiteri debuissent. Nam operibus saepe numero ostendit.

61.1.14 Sed considera eorum prauitatem, cum uerbis , dicunt: Quod signum ostendis? Cum autem operibus eius uirtus demonstratur, dicunt: Si tu es Christus, dic nobis palam.

61.1.15 Sic operibus clamantibus ad uerba, uerbis autem ad opera confugiunt, et contrariis semper insistunt. Nam quod discendi gratia non interrogarent, finis inditio est.

61.1.16 Quem enim tantae auctoritatis arbitrabantur, ut ipsius esset de se testimonio credendum, pauca locutum statim lapidibus impetunt.

61.1.17 Vnde constat et quod eum circumdederint, et percontarentur, a prauo animo prouenisse. Modus uero interrogandi magnum eorum odium indicat: Dic nobis palam.

61.1.18 Nonne palam omnia loquebatur? Nonne solemnitatibus semper aderat?

61.1.19 Ideo blandioribus uerbis usi sunt: Quousque animam nostram perdis? ut iterum aliquam calumniandi inueniant.

61.1.20 Quod autem hac et non discendi gratia interrogent, non hic tantum, sed multis in locis perspicuum est,

61.1.21 ut cum rogarunt, an liceret censum dari Caesari, et an lapidanda esset adultera, et cum de ea quae septem uiros habuisse deprehensa erat, percontati sunt, in quibus non discendi studium, sed maliuolam mentem prae se tulerunt.

61.1.22 Et tunc eos reprehendit: Quid me, inquit, tentatis, ut cordis secreta se cognoscere demonstraret,

61.1.23 hic minime, ut non semper fraudulentos arguendos, sed mansuete et benigne in multis tolerandos erudiret.

61.1.24 Nam quod stultum esset operibus ipsum praedicantibus uerborum quaerere testimonium. Audi quomodo eis respondet,

61.1.25 cum superflue eos, et non ut discerent interrogare, certiorem uerbis, hoc est operum uocem protulisse significans.

61.1.26 Saepe enim, inquit, dixi uobis, et non creditis mihi. Opera quae ego facio in nomine patris mei, illa testimonium perhibent de me.

61.1.27 Quod perfidi illi aliquando inuicem dicebant: Non potest homo peccator haec signa facere. Et iterum: Non potest daemonium caecorum oculos aperire. Et: Nemo potest talia signa facere, nisi sit cum eo deus,

61.1.28 et uidentes signa quae faciebat, dicebant: Nunquid hic est Alii autem dicebant: Quando uenerit Christus, poterit plura signa facere quam hic

61.1.29 Hi autem cum ei credere uelle solo uerbo simularent, dicentes: Quod signum ostendis ut uideamus et credamus

61.2.1 cum operibus non credidissent, reprehendit Christus eorum malitiam inquiens: Si operibus non creditis, quomodo uerbis credetis?

61.2.2 Quare superflua interrogatio: dixi uobis, inquit, et non mihi, quia non estis de ouibus meis. Ego enim officium pastoris feci, si uos me non sequimini, nonne eo accidit, quod oues meae non estis?

61.2.3 Oues meae, inquit, uocem meam audiunt, sequuntur me, uitam aeternam do eis, et non peribunt in aeternum, et non rapiet eas quisquam de manu mea. Quia pater meus, qui dedit mihi, maior est omnibus, et nemo potest eas rapere de manu patris mei. Ego et pater unum sumus.

61.2.4 Animaduerte quomodo eos reiiciendo, ut se sequantur, hortatur: Vos me, inquit, non auditis. Neque enim estis oues. Qui sequuntur, sunt ex ouili.

61.2.5 Haec autem dicebat, ut oues fieri anniterentur. excitat, et cupiditatem impellit. Quid ergo, si propter patris uirtutem nemo rapit, tu ergo inbecillis es et custodire non potes? Minime.

61.2.6 Nam ut intelligas illam particulam, Quia pater meus qui dedit mihi, propter illos dictam, ne iterum deo contrarium dicerent, cum dixisset: Nemo rapiet eas de manu mea, prosequens suam et patris manum unam esse ostendit.

61.2.7 Quod ni ita esset, consequens erat dicere: Pater qui dedit mihi maior omnibus est, et non potest de manu mea. Verum non ita dixit, sed: De manu patris mei.

61.2.8 Inde ne arbitreris, quod sit inbecillis, eo quod uirtute patris tutae oues sint, addidit: Ego et pater unum sumus. Quasi dicat, non propterea dixi neminem propter patrem eas rapturum, ac si ipse inbecillis essem.

61.2.9 Nam unum sumus, hoc est, secundum potentiam. Nam de hac loquitur, quod si eadem est, constat etiam eandem esse substantiam.

61.2.10 Cum enim omnia tentarent Iudaei insidiando, extra synagogam faciendo, dicit omnia frustra tentari, cum in patris sui manibus oues sint, ut propheta inquit: In manu mea depinsi muros tuos.

61.2.11 Inde unam manum aliquando suam, aliquando patris esse ostendit. Cum autem manum audis, nihil sensibile suspiceris, sed uirtutem atque potestatem.

61.2.12 Quod si nemo ob patris protectionem eas rapuit, superfluum erat addidisse: Ego et pater unum sumus. Nam si minor erat, nimis temerarium uerbum esset.

61.2.13 Nihil enim aliud quam potentiae paritatem , quod Iudaei intelligentes, lapides in eum iecerunt. Non tamen hanc Iesus abstulit suspitionem,

61.2.14 quae si falsa fuisset, corrigenda et dicendum: Cur hoc facitis? Non parem meam dico et patris potestatem, ita intelligo.

61.2.15 Sed nunc totum contrarium eam confirmat, et maxime cum exasperarentur. Neque , ac si male dixisset, illos reprehendit, ac si malam opinionem.

61.2.16 Cum enim dixissent: De bono opere non lapidamus te, sed de , et quia cum homo tu , facis te ipsum deum,

61.2.17 audi quid dicat: Nonne scriptum est in lege uestra: Ego dixi dii Si illos dixit deos, ad quos sermo dei factus est, quomodo uos dicitis, quia , quia dixi, filius dei

61.2.18 hoc est, Si qui gratis hoc accoeperunt, non possunt accusari si se ipsos deos appellant, qui id natura habet, quomodo iure accursari poterit?

61.2.19 Non tamen his uerbis usus sed postmodum confirmauit, primum remissius loquitur, rem ipsis relinquens intelligendam, cum inquit: Quem pater sanctificauit et misit in mundum, et eorum furore sedato, tunc ueram affert sententiam.

61.2.20 Primum ergo ut suam acciperent rationem, humilioribus usus est uerbis, inde altiora aggreditur: Si non facio opera patris mei, nolite credere mihi, autem facio, et si mihi non creditis, operibus credite.

61.2.21 Vide quomodo, ut dixi, quod in nullo sit inferior, sed aequalis in Cum enim eius uidere non sit, ab operum eandem ostendit cum patre potestatem.

61.3.1 Et quid Quod ego in patre et pater in me est. Nihil aliud quam pater manens filius. Nihil ille aliud quam ego manens pater, et qui me nouit, nouit patrem, et qui patrem nouit, et filium.

61.3.2 Quod si potentia minor esset, etiam cognitio mentiretur. Neque enim alia per aliam, neque substantia, neque potentia disci potest.

61.3.3 Voluerunt ergo eum apprehendere, et exiit de manibus eorum, et abiit trans Iordanem, ubi erat Ioannes baptizans primum, et mansit illic, et multi uenerunt ad eum, et dicebant, Ioannes quidem nullum. Omnia autem quaecunque dixit Ioannes de hoc, uera erant.

61.3.4 Cum quicquam magnum et altum loquitur, quam primum abit, ut eorum furori det locum, ut absentia sua sedetur, et quiescat indignatio ut in praesentia.

61.3.5 Sed cur Euangelista locum notat, quo ut quae illic faceret, quae diceret, quid testaretur, Ioannes .

61.3.6 Euntibus ergo illuc statim subiit animo Ioannes, propterea , quia Ioannes nullum signum fecit. Quid enim consequens erat hoc dicere, nisi locus ipse baptistae et eius testimonii eos admonuisset?

61.3.7 Vide quam certam consequentiam. Ioannes quidem signum nullum fecit, hic autem fecit. Ergo huius excellentia ostenditur. Si illi, qui nullum fecerat signum, crediderunt, longe magis huic erat credendum.

61.3.8 Deinde nullum faciendo signum indignus testimonio uideretur, subdidit: Signum nullum fecit, tamen omnia de uera erant.

61.3.9 Neque amplius hunc ex illo, illum ex , quae hic fecit, dignum fide ostendunt. Multi ergo crediderunt in eum. Multis enim rationibus trahebantur ad credendum.

61.3.10 Nam recordati sunt uerba, quae Ioannes dixerat, cum fortiorem eum se testificatus est, et lucem et uitam et ueritatem et alia multa, ut uocem superne delatam, et spiritum in specie columbae apparentem, et eum omnibus ostendentem,

61.3.11 et cum miraculorum demonstrationem, in quam aspicientes confirmabantur. Quare dixerunt: Si Ioanni credendum est, longe magis huic, si illi sine signis, huic potius qui illius testimonio et signis confirmatur.

61.3.12 Vide quantum eis locus, et a prauis ingeniis discessio Ideo frequenter ab illorum consuetudine eos abducit.

61.3.13 Quod etiam in ueteri fecit testamento. Iudaeos enim ab Aegyptiis abducens in eremo finxit et erudiuit

61.3.14 in omnibus, hoc idem et nos admonet, ut fora, turbas, et tumultus fugiamus, in cubiculo oremus. Nauis enim tempestatibus non agitata, secundo uento nauigat, et anima saecularibus absoluta negociis in portu quiescit.

61.3.15 Quare mulieres quam uiros sapientiores esse oportet, quae curae familiari incumbunt. Ita Iacob simplicior fuit, cum domi habitaret, et exterioribus absolueretur occupationibus.

61.3.16 Neque id simpliciter dixit scriptura, habitans domum, sed et domi multa est perturbatio. Sed cum tu uis, et sponte tua curarum turbam suscipis.

61.3.17 Vir enim in medio foro et iudiciis tanquam quibusdam fluctibus . Mulier uero tanquam in quodam philosophiae gymnasio domi sedens, et mentem in se colligens, orationibus et lectionibus et aliis bonis operibus uacare potest,

61.3.18 et more eremos habitantium, qui se perturbet, habet neminem. Domi sedet, ubi semper potest in tranquillitate uiuere.

61.3.19 Si quando domo exeundum est, nullam etiam perturbationis habet materiam. Siue enim huc ueniant, siue balneas , tunc necessario egrediuntur.

61.3.20 Plurimum autem temporis domi degitur, et potest uirtuti incumbere, et uirum perturbatum lenire , superfluas eius et molestiores cogitationes abscindere, et ita dimittere, ut quascunque molestias e foro domum , deponat, et quae domi bona didicerit, secum in forum .

61.3.21 Nihil enim potentius muliere bona ad instituendum et informandum uirum uoluerit, neque tam leniter amicos, neque magistros, neque principes patietur, ut coniugem admonentem atque consulentem.

61.3.22 Habet enim uoluptatem quandam admonitio uxoria, cum plurimum amet, cui consulit. Multos afferre uiros asperos et inmites, per uxorem mites redditos et mansuetos.

61.3.23 Ipsa enim mensa, lecto, filiorum communicatione, dicendis, tacendis, ingressu, exitu, et aliis pluribus, cum marito communicans, et ut corpus capiti coniuncta,

61.3.24 si prudens erit et diligens, omnes uincet, et coniugis superabit diligentiam.

61.4.1 Quamobrem admoneo, ut hoc pacto fiat, et necessitati consulatur. Vt enim ad uirtutem mulier, ita ad malitiam plurimum potest.

61.4.2 Mulier Abesalom, mulier Amnon perdidit. Ipsa Iob perdere conata est. Ipsa Nabal a caede eripuit. Ipsa uniuersam gentem liberauit.

61.4.3 Et et Iudith et aliae multae imperatorum functae sunt officiis. Ideo Paulus inquit: Quid enim scis, mulier, an uirum saluas?

61.4.4 Et illis temporibus Persida et Mariam et Priscillam apostolorum scimus imitatrices, ut nos imitari .

61.4.5 Nec uerbis tantum, sed re informandus est coniunx. Quomodo autem re ipsa eum

61.4.6 Cum te non , non preciosis indutam, non superflua expetentem, sed necessariis contentam uiderit. Tunc enim consulentem patietur.

61.4.7 Quod si uerbis philosophaberis, re contrafeceris, nugas tuas reprehendet.

61.4.8 Sed cum uerbis operum etiam doctrinam addideris, tunc monita tua accipiet, tunc persuasus erit, ut exempli gratia, cum aurum non quaeres, neque margaritas, preciosas uestes,

61.4.9 sed pro modestiam, beniuolentiam, et te indueris, et ab illo exiges.

61.4.10 Nam si studendum est, ut uiro placeas, anima ornanda est, non corpus corrumpendum. Neque enim aurum adeo amabilem ac desiderabilem uxorem reddet, ut modestia et caritas et animus uitam exponendi pro marito.

61.4.11 Haec uirum capiunt. Ille ornatus obstat ei, pecunias exponit, et sumptum et sollicitudinem prebet. mariti animum uxori .

61.4.12 Amor enim, caritas, desiderium nullam affert molestiam, nullam impensam. Sed econtrario. Et ille quidem ornatus usu deterior fit.

61.4.13 Hic in dies florentiorem animam reddit, et maiorem excitat caritatem. Quamobrem si uiro placere uis, ornato animam pudicitia, pietate, rei familiaris cura.

61.4.14 Haec, inquam, confirmant amorem, qui nunquam cessat. Neque senectus hunc tollit ornatum, non morbus. Corporis autem et haec et alia plura auferunt.

61.4.15 Nam animae bona prestantiora sunt quam corporis, huius ornatus inuidiam et zelotypiam. Hic omni malo affectu, omni caret inani gloria.

61.4.16 Hoc pacto et res familiaris facilius augebitur, et accessus facilis, cum auro non eris ornata, neque anulis digiti ,

61.4.17 sed in necessaria conferes, hoc est, in cibum seruorum, et filiorum curam necessariam, et alia quae in uita requiruntur,

61.4.18 quae si defecerint, oculi ea requirunt, cor angitur. Quod lucrum? Quae utilitas? Non sinit hoc magnum uideri, cum dolore torquetur.

61.4.19 Nostis enim quod et si omnium pulcherrimam quis mulierem uideat, nisi letus sit, exhilarari minime Qui enim delectari uult, primum letetur, oportet.

61.4.20 Cum autem aurum omne in uxoris ornamentis collatum est, et angustia res familiaris laborat, quae potest esse coniugi uoluptas? Quamobrem si uiris placere uolumus, demus uoluptatis materiam,

61.4.21 dabimus, si ornatum et omne lenocinium auferemus. Haec enim circa nuptiarum tempora uoluptatem quandam habere uidentur, inde languescunt.

61.4.22 Nam cum caelum tam pulchrum sit, et sol tam clarus, ut nullum corpus aeque clarum sit, neque tamen eum propter consuetudinem admiramur, de muliebri ornatu euenire par est.

61.4.23 Hoc dico ut uos meliori ornem cultu, quem Paulus praecepit: Non auro et margaritis neque uariis uestibus, sed qui decet , quae dei cultum profitentur, bonorum uidelicet operum .

61.4.24 Sed foris placere uis et Minime pudice mulieris hoc desiderium. Veruntamen si uis, et hos habebis amatores, et pudicitiae tuae laudatores.

61.4.25 Illam nanque nemo modestus, nemo bonus laudabit, sed incontinentes et luxuriosi, neque etiam , sed et male dicent, cum mulieris incontinentiam intuebuntur.

61.4.26 Hanc et illi et hi omnes probabunt, utpote qui nihil ab ea mali accoeperint, sed continentiae exemplum. Sic apud homines multum laudabitur, apud deum autem remunerabitur.

61.4.27 Hunc igitur quaeramus ornatum, ut in hac uita cum fiducia uiuamus, et futura consequamur . Gratia et benignitate domini nostri Iesu Christi, cui in .